Nếu
từ năm 1979, cứ 1 người trình độ đại học thì có 2 người trung cấp và 7
lao động kỹ thuật thì đến giữa năm 2015, tỷ lệ này lần lượt là 1 đại
học/0,35 người học cao đẳng/0,65 người trung cấp và 0,4 người học sơ
cấp.
“Một
kiến trúc sư một năm thiết kế được 10 tòa nhà, nhưng để làm được 1 tòa
nhà, cần hàng chục, hàng trăm, thậm chí hàng ngàn công nhân. Quy luật
khách quan bao giờ cũng đòi hỏi số lao động trực tiếp (trình độ trung
cấp, sơ cấp) nhiều hơn rất nhiều lần so với lao động gián tiếp. Trong
khi ở nước ta, lao động trực tiếp ngày càng ít đi, còn lao động gián
tiếp cứ ngày càng phình ra,” Vũ Xuân Hùng phân tích.
Các
chuyên gia lo ngại, người lao động trực tiếp ngày càng ít đi, rồi đa số
người lao động sẽ trở nên không chuyên nghiệp, phải làm trái ngành nghề
và hệ quả tất yếu là thất nghiệp. Thực tế, con số cử nhân thất nghiệp
đang ngày một gia tăng: Từ 166.000 người năm 2013 lên 174.000 người năm
2014 và năm 2015 là 199.000 người.
Mặc
dù tỷ lệ cử nhân thất nghiệp tại Việt Nam ngày càng gia tăng nhưng theo
chuyên gia Ngân hàng Thế giới (WB), sự chuẩn bị kiến thức, kỹ năng,
thái độ và tâm lý để sẵn sàng di chuyển sang làm việc tại các nước ASEAN
của lao động Việt Nam là chưa cao.
Ngoại ngữ nào cũng kém
Kết
quả nghiên cứu của WB cho thấy, chỉ xét về đào tạo ngoại ngữ ở Việt
Nam, kể cả các thành phố lớn, rất ít lao động của Việt Nam học ngôn ngữ
của các nước ASEAN như Thái Lan, Lào, Campuchia… Về khả năng sử dụng
tiếng Anh, thí sinh Việt Nam có điểm trung bình 5,78 (theo thang điểm từ
0-9), thuộc nhóm trung bình thấp, đứng sau Malaysia (6,64), Philippines
(6,53), Idonesia (5,79).
ILO
khuyến cáo, viễn cảnh về dịch chuyển cơ cấu kinh tế trong AEC với các
ngành có giá trị tăng cao hơn sẽ đòi hỏi lực lượng lao động phải có
trình độ ưu tú về khoa học, toán học và công nghệ cũng như thành thục
trong những kỹ năng làm việc khác. Do vậy, hệ thống giáo dục đào tạo
cũng cần được thay đổi để bảo đảm sản phẩm đầu ra của mình tìm được vị
trí trong một thị trường lao động khắc nghiệt.
Ông
Đỗ Văn Giang, Phó Vụ trưởng Vụ dạy nghề chính quy (Tổng cục dạy nghề)
cho rằng, thách thức lớn nhất của giáo dục nghề nghiệp là khắc phục
những hạn chế của nhân lực lao động Việt Nam trong hội nhập AEC. Quá
trình hội nhập đòi hỏi giáo dục nghề nghiệp phải nỗ lực, có những giải
pháp, hướng đi phù hợp với những thay đổi của thị trường lao động.
Theo
Thứ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Huỳnh Văn Tí, thực hiện
Quyết định số 2448/QĐ-TTg ngày 16/12/2013 của Thủ tướng Chính phủ về phê
duyệt Đề án Hội nhập quốc tế về giáo dục và dạy nghề đến năm 2020, Bộ
Lao động-Thương binh và Xã hội đang chuẩn bị xây dựng Kế hoạch thực hiện
đề án.
Kế
hoạch tập trung vào việc xây dựng chính sách phát triển giáo dục nghề
nghiệp phù hợp với xu thế hội nhập, hoàn thiện quy hoạch mạng lưới cơ sở
giáo dục nghề nghiệp để hội nhập quốc tế, triển khai áp dụng Khung
trình độ Quốc gia, nâng cao chất lượng dạy nghề, tiếp cận các chuẩn khu
vực và thế giới...
Học kỹ năng, thái độ làm việc
Giáo
dục nghề nghiệp sẽ phải chú trọng đào tạo theo nhu cầu của thị trường
lao động và tập trung đào tạo lao động có trình độ cao đáp ứng nhu cầu
phát triển kinh tế và hội nhập ASEAN, quốc tế. Đến năm 2020, Việt Nam
tiếp tục xây dựng các trường chất lượng cao tiếp cận trình độ quốc tế,
khu vực ASEAN, đồng thời đào tạo các nghề trọng điểm được các nước trong
khu vực ASEAN và thế giới công nhận.
Mặc
dù đánh giá cao việc cần phải đào tạo đáp ứng với thị trường lao động,
ông Simon Matthews, Tổng giám đốc Manpower phụ trách Thái Lan, Việt Nam
và Trung Đông cũng nhấn mạnh, đào tạo không phải là vấn đề duy nhất, vì
thực chất vấn đề chênh lệch giữa cung cầu của thị trường lao động là
khoảng cách giữa yêu cầu của nhà tuyển dụng với kỹ năng của người lao
động.
Theo
ông Simon Matthews, khi người lao động tham gia vào thị trường lao
động, họ nên tìm hiểu những kỹ năng mà nhà tuyển dụng cần và làm thế nào
để phát triển những kỹ năng đó.
Như
vậy, không chỉ những chương trình giáo dục nghề nghiệp phải thay đổi,
cập nhật liên tục để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, chính người lao
động ngoài trang bị cho mình kiến thức còn cần học hỏi kỹ năng, thái độ
làm việc để tìm được việc làm trong nước và sẵn sàng di chuyển sang làm
việc tại các nước ASEAN.
Theo dangcongsan.vn
|